Verzorging Groene leguaan

De groene leguaan is opgenomen in de CITES appendix II
De dieren mogen dus in beperkte mate geëxporteerd worden uit hun natuurlijke leefgebied. Wildgevangen groene leguanen zijn geen zeldzaamheid. Jonge dieren worden nog steeds in grote hoeveelheden “gefarmed” en uitgevoerd uit onder andere Honduras, el Salvador en Panamá.
Ondanks dat de groene leguaan het ontzettend goed doet op plaatsen waar deze dieren zijn geïntroduceerd en dus van nature niet voorkomen, staat het voortbestaan van deze diersoort in zijn natuurlijke verspreidingsgebied erg onder druk. Voornamelijk door de handel in de huiden, en het feit dat deze dieren in grote hoeveelheden geconsumeerd worden door de mens.

Er is geen vergunning nodig om een groene leguaan te houden of te verkopen.
Om de dieren in gevangenschap te mogen houden moet men wel in het bezit zijn van een verklaring van herkomst. Na aanschaf van een groene leguaan moet de overdrachtsverklaring  van de kweker, of het bonnetje van de winkel waar het dier gekocht is, bewaard worden als bewijs van legale aankoop.

Een grof gebouwde hagedis met een driehoekige kop en sterke gespierde ledematen.

Het lichaam is zijdelings iets afgeplat en het dier heeft een stekelige kam over de rug en een gedeelte van de staart. Bij de mannelijke dieren is deze kam aanzienlijk groter dan bij de vrouwtjes, sommige stekels kunnen tot meer dan 5 centimeter lang zijn.

De maximum lengte is ongeveer 150 tot 200 centimeter, waarvan meer dan de helft uit staart bestaat. Mannelijke dieren zijn aanzienlijk groter en grover gebouwd vergeleken met vrouwelijke dieren, soms wegen grote volwassen mannen wel meer dan 7 kilo! 

Zoals de naam doet vermoeden is de groene leguaan over het algemeen grijsgroen, met een donkergrijze of bruine bandering over het achterste deel van de romp en de staart. Volwassen mannetjes hebben een witte tot blauwgrijze keel, voorzien van een grote, met stekels bezette keelwam.
Beide geslachten hebben een opvallende vergrote schub op de onderkaak.

De buikzijde is egaal van kleur en lichtgroen tot grijs.

Er komen verschillende lichaamskleuren voor in het verspreidingsgebied van de leguaan. Dieren uit Mexico en Belize zijn soms oranje. Leguanen uit Costa rica en Panama kunnen rood van kleur zijn, en dieren uit het zuiden van het verspreidingsgebied, in bijvoorbeeld Peru, kunnen soms helderblauw zijn.

De leguanen die voorkomen op de Antillen behoren tot  andere soorten, de Iguana delicatissima en Iguana melanoderma de kleur van deze dieren kan variëren van groen tot zwart, en soms zelfs roze of paarsachtig.

Voorheen werden de groene leguanen uit het noordelijke deel van het verspreidingsgebied, uit Mexico en Guatemala, gerekend tot de ondersoort Iguana iguana rhinolopha.
Deze dieren bezitten een drietal kleine horentjes op de neus.
DNA onderzoek heeft uitgewezen dat deze dieren genetisch niet verschillen van de gewone Iguana iguana en dus tot een andere (onder)soort gerekend kunnen worden.

Groene leguanen zijn in staat om tot op zekere hoogte hun lichaamskleur te veranderen, ze kunnen naar believen donkerder of lichter worden. Deze kleurveranderingen gaan gepaard met veranderingen van de gemoedstoestand van de leguaan. Een leguaan die donker van kleur is voelt zich over het algemeen niet op zijn gemak. Ook hormonale invloeden tijdens de paartijd kunnen, vooral bij de mannetjes, tot dramatische kleurveranderingen leiden. Vrouwelijke en jonge dieren zijn sowieso helderder van kleur dan de mannelijke dieren.

Groene leguanen groeien snel en kunnen binnen twee tot drie jaar volgroeid zijn.

De dieren vervellen hun huid in stukken, niet in 1 geheel zoals bij slangen.

Bij een goede verzorging kunnen groene leguanen in gevangenschap 20 tot 25 jaar, en wellicht zelfs ouder worden. 

De groene leguaan leeft in de jungles en laaglandbossen van midden Amerika, sommige Caraïbische eilanden en het noordelijk deel van zuid Amerika. 
De groene leguaan is geïntroduceerd op Puerto Rico en in delen van de Verenigde Staten (Onder andere in Hawaï, zuidelijk Florida, de Maagdeneilanden en in de vallei van de Rio Grande in Texas)
Het is voornamelijk een boombewonende hagedis. De dieren liggen over het algemeen te zonnen op takken die over het water hangen. Bij eventuele verstoring laten de dieren zich in het water vallen en zwemmen onder water weg. Jonge dieren klimmen vaak hoog in bomen om aan roofdieren te ontkomen.

Groene leguanen kunnen het beste alleen of in kleine groepen gehouden worden. Mannetjes zijn erg territoriaal en gaan als ze volwassen zijn onherroepelijk vechten om hun territorium te verdedigen, ook als het bijvoorbeeld nestgenoten van elkaar zijn.
Als u besluit om meerdere leguanen bij elkaar te houden, raden wij aan om twee vrouwtjes te houden, of een man en twee vrouwen.
Leguanen hebben onderling wel sociale interactie, maar leven verder solitair, een leguaan die alleen gehouden wordt is niet zielig of eenzaam.

Het paarsgewijs houden van leguanen voor bijvoorbeeld de kweek is dus mogelijk, maar er moet wel uitgekeken worden dat de man niet te dominant is naar het vrouwtje toe, en beide dieren moeten voldoende tijd en ruimte krijgen om te eten en zich aan elkaar te kunnen onttrekken.

Als u met groene leguanen wil kweken is het verstandig om de dieren in de paartijd kort bij elkaar te huisvesten en daarna weer te scheiden.

Voor een een enkele volwassen groene leguaan is een terrarium van minimaal 200 X 100 X 200 Centimeter of groter nodig.

Terraria van dergelijk formaat kunnen het beste geconstrueerd worden van waterbestendig hout zoals betonplex of berkenplex. 

Groter is altijd beter, zeker als er meer dan twee dieren gehouden worden. Houd als stelregel aan dat een terrarium ongeveer 50% meer vloeroppervlak nodig heeft per extra dier.
Terraria van dergelijke formaten zijn over het algemeen niet zo te verkrijgen en kunnen het beste op maat gemaakt worden. Veel houders van groene leguanen hebben voor hun dier of dieren een volledig aparte kamer om de dieren te huisvesten.

Geef groene leguanen 12 tot 14 uur licht en warmte per dag. Zorg ervoor dat de dieren ook worden blootgesteld aan UVB straling.
Deze UVB verlichting kan bestaan uit speciaal hiervoor ontwikkelde spots, zoals bijvoorbeeld de kwikdamplampen of HID lampen van Reptech en Solar Raptor of speciale TL buizen van Exo Terra, Arcadia of andere speciale terrarium-merken.
De intensiteit en wattage van de lampen die gebruikt moeten worden hangt vooral  af van  de hoogte van het terrarium.

De gemiddelde temperatuur in  het terrarium moet overdag tussen de 25 en 35 graden Celsius zijn. ‘S nachts mag de temperatuur niet veel onder de 20 graden dalen.

Zorg voor een zonplek waar de leguaan zich kan opwarmen en UVB op kan doen (bij meerdere dieren liefst twee of meer zonplaatsen).
Deze warme plek mag onder de lamp wel 40 tot 50 graden Celsius zijn.

De zonplek moet aan 1 kant van de bak gemaakt worden, dit om een temperatuur gradatie te verkrijgen, zo kan de leguaan zelf kiezen op welke plek hij gaat liggen.
Om een optimale zonplek te maken voor grote dieren als groene leguanen is het verstandig om een zonplek van meerdere lampen met een wat lager wattage te maken zodat het dier met het gehele lichaam hieronder kan liggen. Een enkele warmte en UV lamp van een hoog wattage kan al gauw brandwonden veroorzaken bij de dieren. 

Als de temperatuur in de rest van het terrarium met deze lampen niet hoog genoeg oploopt, of als de temperatuur ‘s nachts te laag blijft kan het beste extra verwarmd worden met keramische lampen.
Zorg er voor dat keramische lampen afgeschermd zijn zodat de dieren zich hier niet aan kunnen branden.
Gebruik altijd een thermostaat bij deze verwarmingsmethode, om oververhitting te voorkomen. 

Hou ten allen tijde rekening met oververhitting. Met een temperatuur van tot wel 50 graden Celsius onder de lamp bestaat de kans dat kleinere terraria snel veel te heet worden, houd met meerdere thermometers de temperatuur van het verblijf goed in de gaten.

Een grote waterbak mag ook absoluut niet ontbreken. Zorg voor een waterbak waar het dier zelf met het gehele lichaam in kan liggen. Groene leguanen baden graag, en ontlasten zich vaak in het water, zorg er dus voor dat de waterbak ook makkelijk te verschonen is.

Iedere dag mag de bak gesproeid worden, ook de dieren zelf mogen besproeid worden. De relatieve luchtvochtigheid in het verblijf mag zo rond de 60 tot 80 % zijn
Zorg voor voldoende ventilatie in het terrarium, zodat, na het sproeien, het inrichtingsmateriaal in het terrarium in de loop van de dag weer opdroogt.
Een hoge luchtvochtigheid is goed voor de dieren, maar een te veel aan vocht kan gezondheidsproblemen opleveren en het komt de hygiëne niet ten goede.

Het substraat (bodembedekking) voor groene leguanen kan het beste bestaan uit cocopeat, tuinturf of potgrond gemengd met zand of grof terrariumbark.
De bodembedekking moet ongeveer 20 tot 40 centimeter diep zijn, zodat deze voldoende vocht op kan nemen en weer af kan geven om zo de luchtvochtigheid in het verblijf op peil te houden

In het terrarium moeten een aantal grote klimtakken aanwezig zijn, in ieder geval onder de lampen die voor de warmte en UVB moeten zorgen.
Grote touwen en stukken kurk kunnen het geheel ook verder aankleden.

Probeer in de bak een aantal verstopplaatsen of barrières te creëren met boomstammen of stukken kurkschors die het dier de mogelijkheid geven even uit het zicht te zitten, dit voorkomt stress en is beter voor de gezondheid van uw leguaan.

Planten, zowel echte als kunstplanten, zullen het in een terrarium met groene leguanen moeten ontgelden.
Houd er rekening mee dat levende planten opgegeten zullen worden en kunstplanten worden meestal door de dieren losgetrokken of omver geduwd.

Zet alle inrichtingsmaterialen goed vast!

Zorg ervoor dat ze niet onder stenen of takken kunnen graven waardoor deze gaan verzakken of vallen met alle gevolgen van dien.

Groene leguanen zijn enorm sterk. Bij hun dagelijks zoektocht naar voedsel en interactie met soortgenoten gaat het er soms ruig aan toe en zware stenen en blokken hout worden zonder moeite door het hele terrarium gegooid. 

Het vasthouden van volwassen groene leguanen is een kunst op zich.
De dieren hebben scherpe nagels waar ze u (per ongeluk) mee kunnen krabben. Knip de nagels van uw leguaan niet! De nagels zijn van essentieel belang voor een dier dat veel klimt. Als het dier genoeg mogelijkheden heeft om te klimmen slijten ze vanzelf een beetje.

Groene leguanen hebben een stevige staart met een rij stekels daarop, als het moet kunnen ze daarmee forse klappen uitdelen, wees daarop bedacht!

Overigens verdwijnt dit gedrag vanzelf als het dier wat meer aan zijn terrarium omgeving en eigenaar went.
Het vlijmscherpe gebit van groene leguanen is ook niet te onderschatten. Onwillige dieren die bijten kunnen flinke verwondingen veroorzaken.
Het meest verstandige is om groene leguanen altijd met stevige leren handschoenen te hanteren

Het spreekt voor zich dat jonge dieren minder vaak gehanteerd kunnen worden dan volwassen dieren, haal volwassen leguanen ook niet te vaak uit hun bak.

Hoewel sommige dieren soms om aandacht vragen is het niet best voor de gezondheid van uw leguaan om constante temperatuurswisselingen te ondergaan.

(Van 35 graden Celsius in het terrarium naar 18 graden Celsius in uw huiskamer is een flink verschil!)

Deze temperatuurswisselingen kunnen onder andere in longontsteking resulteren.

Contact met andere huisdieren zoals honden of katten is helemaal uit den boze.

Laat groene leguanen ook nooit los door uw huis lopen.
Op de vloer van een kamer tocht het altijd een klein beetje, dit kan ook zorgen voor gezondheidsproblemen.

Als u uw groene leguaan wil hanteren, ondersteun het dier dan zoveel mogelijk met uw handen.

Til een dier nooit aan de nek, poten of staart op!

De staart van een leguaan kan overigens niet zo makkelijk afbreken als die van sommige andere hagedissen, maar het kan wel! Een eenmaal afgebroken staart groeit vaak nog wel een beetje terug, maar wordt nooit meer zo mooi als dat deze was..

Was na het hanteren van reptielen altijd uw handen. 

Groen leguanen zijn herbivoor. De dieren eten in het wild voornamelijk boomblad en bloemen.

Als basis voor de plantaardige voeding kan het beste andijvie worden gebruikt, en liefst dagelijks afgewisseld met een of meer verschillende groenten of fruit daarbij.

Voer onder andere:
Paksoi, wilde sla ( veldsla, rucola, romaine, lollo rosso, ijsbergsla), witlof, roodlof, bietenblad, tuinkers, postelein en meer.
Wortelen, rode bietjes, zoete aardappel, broccoli, bloemkool, spinazie, taugé.
Appel, peer, tomaat, druif, verschillende soorten bessen (kruisbes, blauwe bosbessen) aardbeien, mango, druif, mandarijn, banaan enzovoort.
Vrijwel alle groenten en fruit die wij zelf eten kunnen gevoerd worden.

Koolsoorten (rode kool, spruitjes, spitskool) kunnen bij overmatige consumptie problemen veroorzaken  aan de schildklier.
Groenten die oxaalzuur bevatten (zoals wortelen, broccoli, peterselie en spinazie) onttrekken calcium uit het lichaam. Deze groenten bevatten wel weer bijvoorbeeld andere stoffen die wel goed zijn voor de leguaan.

Gevarieerde voeding aanbieden is dus raadzaam.

Wilde planten zoals weegbree, paardenbloem en paardenbloemblad, klaver, viooltjes, witte dovenetel, en brandnetel kunnen gevoerd worden aan groene leguanen.
Pluk deze op een plek waar geen insecticiden gebruikt worden en waar geen verkeer langskomt of honden uitgelaten worden(wegbermen en parkeerplaatsen moeten gemeden worden).

De kiemen van linzen, tarwe, zonnebloem en dergelijke zijn goede voeding voor baardagamen, deze zijn te verkrijgen in winkels voor natuurvoeding.

Veel leguanen ontwikkelen een bepaalde voorkeur voor sommige groenten en fruit.
Probeer het voeren van zacht, zoet fruit tot een minimum te beperken, een overmaat aan suiker en tekort aan vezels zijn op termijn ongezond voor leguanen.

Er bestaan speciaal voor herbivore hagedissen ontwikkelde “brokken” die ook heel goed gevoerd kunnen worden.
Deze brokken zijn in Nederland verkrijgbaar bij de groene leguanenvereniging (Stichting Doelgroep Groene Leguanen)

De groente en het fruit wat wij in de winkel kopen is doorgaans geteeld op kunstmatige media en gewassen voordat wij het kunnen consumeren.

Groente en fruit moeten dus altijd bepoederd worden met een vitamine en calcium supplement zoals bijvoorbeeld Zoo Med’s Reptivite of Miner-All om er voor te zorgen dat onze dieren voldoende mineralen en sporenelementen opnemen.

Reptielen en andere dieren hebben calcium nodig voor de opbouw van botten en eieren.
Om calcium te verwerken tot een bruikbare bouwstof voor botten en eierschalen is vitamine D3 nodig.
Deze vitamine wordt aangemaakt in de huid onder invloed van UVB stralen. Daar zijn de speciale UVB lampen voor nodig die in het terrarium aangebracht worden.
Het bijvoeren met een supplement met daarin extra vitamine D3 is af te raden omdat de  dieren dit minder goed kunnen verwerken in hun lichaam via de voeding, en het een stuk gezonder en natuurlijker is om het via de lampen toe te dienen.

Voer groene leguanen geen insecten, kattenvoer of rauw vlees. De dieren zullen dit wel eten, maar een teveel aan dierlijk eiwit is op lange termijn funest voor de gezondheid van de leguaan.

Als u met uw dieren wil gaan kweken kan dit uiteraard alleen als u dieren heeft van verschillende geslachten.

Bij jonge leguanen is het erg moeilijk te bepalen of het dier mannelijk of vrouwelijk is. Gelukkig is het bij oudere dieren niet zo moeilijk.

Mannelijke groene leguanen zijn forser dan vrouwtjes, de kop is grover van bouw en de dieren gedragen zich dominant tegenover anderen. De dieren knikken veel met hun kop en zijn soms agressief naar andere leguanen. De kleur van de mannelijke dieren is vaak intenser en kan in de paartijd opvallend veranderen naar bijvoorbeeld oranjerood

.

Vrouwtjes zijn dus uiteraard iets fijner gebouwd, hebben een korter en ronder hoofd en zijn minder intens van kleur en tekening.

Mannelijke dieren hebben vergrootte poriën op hun dijbenen (Femoraal poriën) en op hun anaalschub (Preanaal poriën), bij de vrouwtjes zijn deze poriën ook wel aanwezig, maar vaak zijn ze moeilijk te vinden.

De mannelijke groene leguaan kan zich bedienen van 2 geslachtsorganen, een links en een rechts. Deze geslachtsorganen heten hemipenis, als beide organen bedoeld worden spreekt men over hemipenes. De hemipenes liggen verborgen in de basis van de staart. Bij een volwassen mannelijke dieren zijn de hemipenes te zien als 2 bulten in de staart, bij de vrouwtjes ontbreken deze bulten uiteraard.

Aan het einde van de droge tijd (In de hollandse lentemaanden) worden de mannetjes agressief dominant naar elkaar en naar de vrouwtjes. Er zullen enkele paringen plaatsvinden. Deze worden vaak door de eigenaar over het hoofd gezien, het paren is een korte aangelegenheid bij groene leguanen.

Als een mannetje te dominant wordt naar een ander mannetje of vrouwtje is het beter een van de dieren tijdelijk in een andere bak onder te brengen, waar het dier in alle rust kan eten en dergelijke.

Het mannetje kan het vrouwtje tijdens de paring in bedwang houden door haar in de nek te bijten, dit resulteert vaak in kleine wondjes en littekens. Zolang de wonden niet geïnfecteerd raken hoeft u daar niets aan te doen.

Ongeveer 60 dagen na de paring legt het vrouwtje haar eieren. Sommige grote legsels kunnen wel tot 80 eitjes bevatten! Om haar deze mogelijkheid te geven voorziet u haar van een grote bak met daarin vochtig materiaal; zand, turf of vermiculiet.

Zorg ervoor dat dit substraat tenminste 20 centimeter of dieper is zodat ze haar eieren goed kan begraven.

Houd er rekening mee dat de legbak in het terrarium wordt geplaatst zodra het lente wordt. De paringen gebeuren vaak als u niet kijkt. Zo kunt u het moment van paren over het hoofd zien, en de legbak niet op tijd verstrekken. Als het drachtige vrouwtje niet de mogelijkheid heeft om haar eieren kwijt te kunnen kan dat resulteren in ernstige gezondheidsproblemen die kunnen eindigen met de dood van het vrouwtje.

Houd er rekening mee dat een gezond vrouwtje meerdere legsels per jaar kan produceren met tussenpozen van een maand. Geef drachtige vrouwtjes elke voedingsbeurt calcium over het voedsel om gebreken te voorkomen.

Als de eieren gelegd zijn moeten ze overgebracht worden naar een broedstoof.

Graaf de eieren voorzichtig uit en draai de eieren niet. Reptieleneieren bezitten geen hagelsnoeren die de dooier recht houden, en draaien van het ei kan resulteren in de dood van het embryo.

De eieren moeten in een bakje met vochtig vermiculiet half ingegraven worden.
Dit bakje wordt in de broedstoof gezet op een temperatuur van 28 tot 30 graden Celsius
Na ongeveer 60 dagen komen de eieren uit.

De jonge groene leguanen kunnen het beste gehouden worden in kleine groepjes in een ruim en hoog terrarium.
De terraria moeten in het begin vrij kaal gehouden worden: een enkele grote steen, en uiteraard wat stevige klimtakken zijn genoeg.
Zorg voor wat grote stevige kunstplanten om de dieren de mogelijkheid te geven om zich te verschuilen. 

Uiteraard moet er een waterbak aanwezig zijn, houd er rekening mee dat de dieren nog niet goed kunnen zwemmen, leg een steen in de waterbak zodat de diertjes daar een rustpunt hebben om verdrinkingen te voorkomen.

Voer de dieren zoveel als ze op kunnen. Snij het fruit en groente in kleinere stukken en biedt het op verschillende plaatsen in het terrarium aan.

Sproei de leguaantjes ook iedere dag, zorg ervoor dat ieder dier een beetje drinkt.

Wees erop bedacht dat ieder dier aan zijn trekken komt. Als een leguaantje niet aan eten toekomt kan deze het beste apart geplaatst worden zodat hij niet om voedsel hoeft te concurreren met sterkere broertjes of zusjes.

Voer voldoende kalk en vitaminen en zorg voor de juiste verlichting met UVB. Jonge leguaantjes die in gevangenschap zijn geboren groeien erg snel door de hoogwaardige voeding die de dieren krijgen, en hebben een erg hoge behoefte aan calcium.

Na een week of 10 kunnen de dieren naar hun nieuwe eigenaar.

Uiteraard kunnen groene leguanen ook ziek worden, net als ieder ander dier.

Aanwijzingen voor mogelijke ziekten kunnen zijn:

Lusteloos gedrag, slechte eetlust en weinig bewegen (bij een normaliter actief dier).

Moeilijk ademen, met de bek open ademhalen of scheef zwemmen, dit kan wijzen op luchtweginfecties.

Braken of regurgiteren (opgeven) van voedsel.

Afwijkende ontlasting, diarree, abnormaal ruikende ontlasting, of helemaal geen ontlasting.
Deze symptomen kunnen wijzen op een besmetting met darmparasieten of een bacteriële infectie.

Vlekken op de huid, die kunnen wijzen op schimmel of bacteriële infecties.

Ziektes kunnen zich ook op andere manieren manifesteren. Vertoont het dier ander gedrag dan wat hierboven beschreven is, laat het ons even weten, wij kunnen misschien verder helpen, en eventueel doorverwijzen naar een dierenarts.